Foucault Sarkacı
Jean Bernard Léon Foucault (1819-1868) mekanik aygıt ve icatlarıyla tanınmış Fransız Fizikçidir. Işık hızının ilk hassas ölçümlerinden birini yapmıştır. Aynı zamanda modern fotoğraf tekniklerini geliştirmiş, Güneş’in ve yıldızların ilk net fotoğraflarını çekmiştir (bu, o zamanlar teknik güç gösterisi anlamına gelir). Çekimlerden daha iyi sonuçlar almak için sarkaç güdümlü kurmalı bir cihaz yaptı ve bu cihazla çalışırken; sarkacın, dünyanın kendi ekseni etrafındaki günlük dönüşünü göstermek için kullanabileceğini fark etti.Paris’te bulunan Panthéon adındaki büyük kilisenin kubbesine bir sarkaç astı ve sarkacın salındığı düzlemin döndüğünü gözlemleyerek, ilk defa 1851 yılında Dünya’nın kendi çevresinde döndüğünü kanıtladı. Artık dünyanın dönüşü, teleskoba ve uzun gökyüzü gözlemlerine gerek kalmadan, direk algılanabilir şekilde görünür hale gelmiştir. Bu nedenle Foucault, sarkaç için “doğrudan gözlere” konuşur diye bahsetmiştir. Üstelik sarkacın temel aldığı ilkeyi, ismini kendisinin verdiği jiroskobu geliştirmek için de kullanmıştır.*************** Keşfin yapıldığı 1851 yılından günümüze, Foucault sarkaçları dünyanın dört bir yanında boy göstermektedir ve her yüz yılda bir Foucault sarkacı yılı için kutlamalar yapılır. Üstelik Umberto Eco’nun Foucault Sarkacı isimli meşhur romanında konu edilmiştir.* Ayrıca 2002 yılında Robert P. Crease’in “Tüm Zamanların En Güzel Bilimsel Deneyleri Nelerdir?” isimli anketine göre Foucault sarkacı, bilimde en güzel ilk on deneyin arasında yer almaktadır (Crease,2003).*************** Yapılan bu çalışmada Foucault sarkacının çalışma prensibi, sarkacın denklemleri ve başlangıç koşullarını içeren çözümleri, Foucault’nun elde ettiği sayısal verilerle, sade ve anlaşılır bir şekilde sunulmaktadır.*
|